PUBLIKASYON SA LIBRO, NEGOSYO O KALINGAWAN?

Sa publikasyon sa akong mga libro, makadumdom kos giingon mahitungod sa sugal: “Kon makadaog negosyo, kon mapildi kalingawan.”

Nakamantala nakog unom ka libro ug sa akong kasinatian, maingon nga kalingawan lang kini kay wa koy ginansiya sa akong gibuhat. Wala gani nako mabawi ang gasto sa printing. 

Aron dili madiskurahi sa akong gibuhat, akong gisagop nga ang pagsulat ug pagmantala og libo usa ka kalingawan. Dili negosyo. Kay may mga butang nga dili kabayran og sapi. Usa na ang kahinangop nga mapatik ug mamantala ang imong mga sinulat. Gawas pa, gusto kong matapok ug matipigan ang akong mga sinulat sulod sa libro.

Ang problema sa mga magsusulat sama kanako mao ang kakulang sa kabangkaagan o diskarte  unsaon pagbaligya sa ilang obra. Lisod ibaligya ang libro ilabi na kon self-published kay way publisher nga maoy magpausbaw ug mobaligya niini. 

Isip self-publisher, ako ang mangunay sa pagbaligya sa akong libro.  Isuroy ug tagsa-tagsang ihanyag ngadtos linaoman nga mga mamalitay. Duna koy mga suki sa akong mga libro. Mga   higala, kauban sa mga kanunongan ug kanhi kauban sa opisina o trabaho. Apan dili sila paigo aron mahurot pagkahalin ang akong libro. 

Ang hinungdan sa kalisod sa pagbaligya mao ang kakulang sa marketing strategy ug pagdumala niini. Kini akong naamgohan dihang ang kanhi nakong professor sa Mindanao State University (MSU), mibulontaryo pagtabang og baligya sa akong bag-ong haon nga libro, ang “Twilight: Essay and Poems”. 

Si Rufino Ignacio aktibong kauban sa “MSU Trailblazers Batch 1982”, ang Messenger chat group sa mga pioneering student sa MSU-Marawi City. Didto niya nakita ang front cover ug  contents sa “Twilight: Essays & Poems”. Naikag siya nga mopalit apan kay mahal ang pagpadala og package sa Amerika, akong siyang gipadalhan sa soft PDF copy sa libro. Pagkasunod adlaw (January15, 2022) human nakog email ang soft copy, migawas kining iyang komentaryo nga gi-post sa “Trailblazers”: 

“Emet, wow, wow! I almost stumbled on my chair reading through your book. I was mesmerized. Here is a genius in letters, a gem who has been hiding from us. Now, I will return to the Book and read it word for word. It is devastatingly absorbing”. 

Dugang niya: “I know of other MSU gentlemen of letters like Ann Lim, Willy Adan, Leyol Moredo. Now I will add Emeterio Sumagang, last but not the least.”

Iyang gihinabi nga nahinumdom siya sa usa ka niwangon niyang estudyante sa Physics 44 (?). Unya, kalit kining nawala sa iyang engineering group kay mibalhin sa College of Agriculture.

Si Rufino Ignacio usa sa unang mga magtutudlo sa pag-abli sa MSU niadtong school year 1962-63. Sa iyang pagretiro nagpadayon siya pagsilbi sa unibersidad isip visiting professor ug consultant sulod sa daghang katuigan. Ang iyang pamilya tua na nagpuyo sa Amerika. 

Nagpasalamt ko kang Siruffy (among angga niya)) sa paghiayon sa akong libro. Nananghid siya nga iyang kutloon ug ipabasa ang pipila ka parte sa mga gisulat sa libro aron pagdasig sa among mga panyero sa pagpalit. Ug nangutanan siya kon pila ang hardcopy ug soft copy? 

Ako siyang gisultihan nga P250 ang presyo sa giimprinta nga libro.  Libre ang soft copy pero modawat kog donasyon. 

Iyang tubag: Okay. Mag-isip ako nang marketing strategy’”.

Iyang dugang sa pagkasunod adlaw: How about this marketing approach: I will entice our former MSU colleagues to buy either hard or soft copy. They will pay before you mail them the books.

Miboluntaryo si Siruffy sa pagdumala sa pagbaligya pinaagi sa pagkontak sa iyang mga kaila ug amigo nga nakatungha sa MSU. Ako ang mopadala sa printed copy ug siya sa soft copy. Four dollars ang PDF copy ubos sa kondisyon nga dili kini ipadala o ipaambit sa laing tawo.   

Nia ang pipila ka mga komentaryo sa gidasig ni Siruffy pagpalit sa akong libro:  

“Oo, gusto ko idugang ang libro ni Emet sa akong koleksiyon. Salamat Idol, Sir Ruffy. (George Padilla)

 “Oo Siruffy palihog ipadala ang libro.” (Eriberto Gesalta)

 “Sir Ruf mag-order kog kopya ug akong ipadala ang bayad pinaagi sa Gcash. Salamat sa sample texts. Nagustohan nako. Magdadayeg nako ni Emet!!!” (Mercado Ladao)

 “Maayong buntag, Siruffy. Dakong Oo. Mopalit ko. Salamat sa pag-apil mos ako.” (Elizabeth Barbaso)

 “Maayong buntag, Siruffy. Palihog ipadala sa ako ang libro. Mobayad kos Gcash.” (Esmeraldo Salbana) 

 “Siruffy, imong nabasa ang akong hunahuna. Mopalit kog lima ka kopya sa libro ni Emet, kay nagustohan nako ang iyang estilo sa pagsulat ug miangay kos iyang mga gihisgotan.” (Camilla Habacon)

“Akong dakong kalipay, Siruffy. Mag-order ko ug ipadala ang bayad kang Sir Emeterio sa Gcash.” (Leopoldo Ochia) 

“Siruffy, ako nang napadala ang bayad kang Emet sa Gcash.” (Salvacion Pascual)

“Ako nang napadala ang bayad ug mailing address sa iya Siruffy.  Thanks and best regards.” (Tino Baldonado)

”Oo, Siruffy. Gusto kog kopya niining libro.” (Albert Alimpulos)

“Salamat sa imong gihanyag nga Twilight book. Will contact Emet.” (Virgilio Alconera)

“Salamat Dean Ruffy nadawat nako ang Twilight ni Dir. ES Sumagang. Nagkita mi niadtong naa kos NIA Bukidnon Provincial Office.” (Julius Maquiling)

Komentaryo ni Leyol Moredo: “Emet’s Twilight is so kind and also so unkind. Just started on it but from the overview, he has dared to plumb the depths of an old man’s sensitive musings, confronting even the topics “where Angels fear to tread, conjuring embarrassing memories, or strumming poignant yearnings of today. Ang lupit talaga. On the other hand, it makes me feel warmly at home as it touches upon my own proclivities.” 

Alang niadtong nagdagnay kanako og “Emet”, si Rubina Kwan, usa ka payoner sa MSU ug suod nga higala nag-post:   “ Si Mr. Emeterio S. Sumagang apil sa Pioneering Batch. Dili siya Emet.   Eme siya o Teryo sa suod niyang mga higala.”     

“Mga ka-Trailblazers. Ako nang nadawat ang libro ni Emy. Ako nang gisugdan pagbasa. Napakaganda. Order na kayo.”(Shirley Botor)

Si Willy Adan usa ka gradwet sa MSU ug magsusulat. Kini ang iyang gisulat sa MSU-Marawi Pioneers Bath 1962 (Facebook):   “Twilight is a handy book written by an MSU pioneer, agriculture alumnus Emeterio S. Sumagang. It is actually Eme’s memoir, creatively crafted, that dwells in the winter years of his life spent in communing with the Self in everything he does. His reflections give rich insights on how to course through life and make it worth living. He could be funny, poignant and philosophically provoking in his narratives. Eme’s walks through his spirit-lifting struggle with cancer, which is inspiring and definitely helpful to sufferers of this life-altering disease.”

Sulod sa usa ka bulan sa pag-implemtar sa marketing strategy ni Siruffy,  34 ka libro na ang akong napadala agi sa JRS Express. Kadaganan sa bayad gipaagi sa akong Gcash.  Daghan ang napadalhan ni Siruffy og PDF copy.  Tungod sa tabang ni Siruffy ug sa positibong mga komentaryo sa mga nakabasa sa libro, nagtuo kong duna pay interesadong mopalit sa akong libro. 

Ang gidaghanon sa mopalit tungod sa pagkabig ni Siruffy dili makahurot sa 300 ka kopya nga akong gipaimprinta, apan nagpakita sa kahinungdanon sa saktong paagi sa pagpahibalo o pagkabig ug sa positibong rebyo o komentaryo sa mga magbabasa. 

Wala koy kabalaka nga dili mahurot kahalin ang akong mga libro. Kay sa akong kasinatian, ang publikasyon sa libro nahimong kalingawan, dili negosyo.